Hai ghế Thượng viện Mỹ tại Georgia ý nghĩa thế nào đối với ông Joe Biden?

Đây là một cuộc bầu cử rất được chú ý: đảng Dân chủ có giành lại được quyền kiểm soát Thượng viện từ tay đảng Cộng hòa hay không, một quyền kiểm soát rất cần thiết cho ông Joe Biden để một số quyết định của ông không bị cản trở.

Theo AP, ngày 2/1, chính vì những lý do kể trên mà cuộc bầu cử Thượng viện tại Georgia có tầm quan trọng vượt quá khuôn khổ của bang trở thành mang tầm vóc quốc gia. Tại một bang được xem là lãnh địa của đảng Cộng hòa, nơi mà Biden chỉ thắng được Trump trong cuộc bầu cử tổng thống với hơn 10.000 phiếu, lẽ ra hai thượng nghị sĩ Cộng hòa mãn nhiệm là David Perdue và Kelly Loeffler phải được bầu lại ngay vòng đầu một cách dễ dàng.

Tuy nhiên, do sự vươn lên của hai ứng cử viên Dân chủ Jon Ossoff và Raphael Warnock nhờ xu thế chung, và sự có mặt của nhiều ứng viên khác đã phân tán phiếu của các ứng viên chính, các thượng nghị sĩ mãn nhiệm của đảng Cộng hòa đã không vượt được mốc 50% số phiếu để đắc cử ngay vòng đầu.

2 ghế thượng viện ở Georgia có thể quyết định sự thành bài trong 4 năm tới của Joe Biden.

Theo luật bầu cử ở bang Georgia, hai ứng viên nhiều phiếu nhất phải phân định thắng bại ở vòng 2 vào ngày 5/1. Trước cuộc bầu cử năm nay, Thượng viện nằm dưới sự kiểm soát của đảng Cộng hòa, với tỉ lệ ghế so với đảng Dân chủ là 53-47.

Trong giai đoạn đầu của cuộc bỏ phiếu cho 1/3 số thượng nghị sĩ vào năm 2020, đảng Cộng hòa đã giành chiến thắng trong hầu hết các đơn vị được bầu lại, và cho đến nay đã chiếm được 50 ghế, so với 48 ghế của đảng Dân chủ.

Trong cuộc bầu tại Georgia ngày 5/1, đảng Cộng hòa chỉ cần thắng một ghế là vẫn duy trì thế đa số tại Thượng viện, trong lúc Đảng Dân chủ cần cả hai ghế để cân bằng tỉ số hòa 50-50, lúc đó lá phiếu phân thắng bại sẽ do phó tổng thống đắc cử Kamala Harris đưa ra, và như vậy đảng Dân chủ chắc chắn sẽ kiểm soát Thượng viện.

Nếu đảng Dân chủ chiếm đa số tại Thượng viện, Tổng thống đắc cử Joe Biden có thể nhanh chóng ký rất nhiều dự luật thành luật, đồng thời thực hiện các thay đổi về lập pháp, bổ nhiệm nội các, đại sứ. Ngược lại, Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát sẽ có thể ngăn chặn phần lớn chương trình nghị sự của ông Joe Biden.

Trong 20 năm qua, bang Georgia chưa từng bầu một thành viên đảng Dân chủ nào vào Thượng viện. Tuy nhiên, nếu Jon Ossoff, một nhà sản xuất phim tài liệu 33 tuổi, và mục sư Raphael Warnock, 51 tuổi, đều giành chiến thắng, đảng Dân chủ sẽ kiểm soát Thượng viện, giúp Biden có tất cả đòn bẩy quyền lực chính trị ở Washington. 

Trump, người vẫn đang lên kế hoạch đảo ngược kết quả bầu cử và chỉ trích những người theo đảng Cộng hòa phản đối nỗ lực của ông, đã bay đến Georgia trong bối cảnh đang xảy ra một vụ bê bối về việc ông tìm cách gây áp lực với các quan chức bang Georgia để đảo ngược kết quả được chứng nhận và trao cho ông chiến thắng.

Mặc dù ông nhiều lần thúc giục những người ủng hộ bỏ phiếu cho các nghị sĩ Cộng hòa đương nhiệm Kelly Loeffler và David Perdue, vốn đều là các doanh nhân giàu có trở thành chính trị gia, nhưng ông Trump cũng thể hiện nỗi bất bình chính trị. Trong bài phát biểu dài 81 phút của mình, ông đã đưa ra một danh sách dài những lời phàn nàn về sự bất thường về cuộc bỏ phiếu ở Georgia và các bang dao động khác - nơi ông thất bại trước Biden.

Biden, người sẽ tiếp quản Nhà Trắng vào ngày 20/1 tới, cũng đã bay tới Georgia hôm 4/1, dừng ở thủ phủ Atlanta trong một sự kiện quy mô nhỏ hơn để vận động cho Warnock và Ossoff. Ông Biden nói: "Năm mới đã đến, và ngày mai có thể là một ngày mới cho Atlanta, cho Georgia và cho nước Mỹ".

Cho đến thời điểm này, hai tháng sau khi cuộc bầu cử kết thúc, ông Trump vẫn chưa chấp nhận thua cuộc.

Ông đã chỉ trích Trump vì không ngừng "than vãn" về tình trạng gian lận bầu cử chưa được chứng minh thay vì cải thiện cách ứng phó của Mỹ với đại dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona (COVID-19). Ông nói: “Tôi không hiểu tại sao Trump vẫn muốn cương vị đó, ông ta không hề muốn thực thi bổn phận của mình”.

Các cuộc tập hợp ở Georgia diễn ra một ngày sau khi The Washington Post công bố đoạn ghi âm gây sốc về cuộc điện đàm giữa Trump và Brad Raffensperger - người phụ trách vấn đề đối ngoại của bang Georgia. Trong đoạn băng, Trump nói với Raffensperger rằng ông muốn "tìm ra 11.780 phiếu bầu" - nhiều hơn Biden một phiếu ở Georgia - và đưa ra những lời đe dọa mơ hồ rằng Raffensperger có thể phải đối mặt với "rủi ro lớn" nếu không làm như vậy.

Điều đáng ngạc nhiên là Biden không đề cập đến bản ghi âm gây chấn động đó hôm 4/1, nhưng ông đã lên án âm mưu của Trump để lật ngược kết quả bầu cử. Ông nói: “Các chính trị gia không thể tự khẳng định, giành quyền hoặc lên nắm quyền. Quyền lực được người dân Mỹ trao cho và chúng ta không thể từ bỏ điều đó”.

Cuộc bỏ phiếu ở Georgia diễn ra một ngày trước khi Quốc hội chứng nhận các lá phiếu của Đại cử tri để quyết định người chiến thắng tại Nhà Trắng. Việc chứng nhận này thường chỉ mang tính chất hình thức, nhưng hàng chục thành viên đảng Cộng hòa ở Hạ viện và 12 thành viên đảng Cộng hòa ở Thượng viện - bao gồm cả Loeffler - đã bày tỏ dấu hiệu họ sẽ đưa ra sự phản đối.

Georgia đã tiến hành 2 lần kiểm phiếu lại sau cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11/2020: Một lần kiểm lại các lá phiếu giấy theo lệnh của quan chức phụ trách bầu cử của bang và kiểm phiếu lại sau đó bằng máy quét theo yêu cầu của phía ekip tranh cử của Trump.

Bang Georgia cho phép một ứng cử viên thua cuộc được yêu cầu kiểm phiếu lại nếu tỷ lệ chiến thắng nhỏ hơn hoặc bằng 0,5% tổng số phiếu trong cuộc đua. Việc kiểm phiếu lại phải được yêu cầu trong vòng hai ngày kể từ ngày kết quả được xác nhận bởi các quan chức bầu cử. 

Ứng viên cũng có thể yêu cầu kiểm lại nếu họ nghĩ rằng đã có một lỗi trong việc lập bảng; trong trường hợp đó, nó phụ thuộc vào quyết định của người phụ trách vấn đề đối ngoại của bang để xem xét có tiến hành kiểm lại phiếu hay không. Các quan chức phụ trách bầu cử địa phương cũng có quyền kiểm lại kết quả trong quận của họ trước khi kết quả được chứng nhận.

(Nguồn: TTX/AFP/Reuters)